ជំងឺគ្រួសក្នុងប្លោកនោមគួរយល់ដឹងអ្វីខ្លះ ?

គ្រួសក្នុងប្លោកនោមកើតឡើងនៅពេលដែលទឹកនោមក្នុងផ្លោកនោមមានសភាពខាប់ពេក ដែលជាហេតុធ្វើអោយជាតិរ៉ែក្នុងទឹកនោមករទៅជាដុំគ្រីស្តាលបាន​។ កាលណាដែលទឹកនោមមានកំហាប់ខាប់បែបនេះច្រើនតែមិនអាចនោមចេញពីប្លោកនោមអស់នោះទេ។

គ្រួសក្នុងប្លោកនោមមិនមែនតែងតែមានរោគសញ្ញារហូតនោះទេ ហើយវាប្រហែលជាអាចរកឃើញនៅពេលធ្វើតេស្តរកមើលជំងឺអ្វីផ្សេងវិញក៏មានដែរ។ នៅពេលមានរោគសញ្ញា វាអាចមានលក្ខណៈចាប់ពីឈឺចាប់នៅពោះរហូតដល់នោមឈាម។

ចំពោះគ្រួសក្នុងប្លោកនោមតូចៗវិញពេលខ្លះវាអាចចេញមកក្រៅដោយខ្លួនឯងដែរ។ កាលណាគ្រួសក្នុងប្លោកនោមមិនបានព្យាបាលទេ គ្រួសនោះអាចនឹងបង្ករោគ និងផលវិបាកផ្សេងៗទៀតបាន។

រោគសញ្ញា

អ្នកជំងឺគ្រួសក្នុងប្លោកនោមខ្លះមិនមានរោគសញ្ញាអ្វីទៅ ទោះបីជាគ្រួសនោះមានទំហំធំក៏ដោយ។ ប៉ុន្តែបើសិនជាគ្រួសនោះធ្វើអោយរលាកដល់ជញ្ជាំងប្លោកនោម ឬស្ទះបង្ហួតនោម វាអាចនឹងមានសញ្ញាដូចខាងក្រោមនេះ៖

• ឈឺពោះផ្នែកខាងក្រោម
• ចំពោះបុរស ដែលនឹងមានការឈឺចាប់ ឬមិនស្រួលក្នុងលិង្គ
• ឈឺខ្លាំងពេលនោម
• ឧស្សាហ៍នោម
• ពិបាកនោម ឬទឹកនោមហូរដាច់ៗ
• ឈាមក្នុងទឹកនោម
• ទឹកនោមល្អក់ ឬមានពណ៌ខ្មៅមិនធម្មតា

មូលហេតុ

ជាទូទៅ គ្រួសក្នុងប្លោកនោមចាប់ផ្តើមកើតមាននៅពេលប្លោកនោមមិនអាចបញ្ចេញទឹកនោមអស់។ ទឹកនោមដែលនៅសល់ក្នុងប្លោកនោមអាចបង្កើតជាដុំគ្រីស្តាលដែលនឹងក្លាយទៅជាគ្រួសនៅពេលក្រោយទៀតបាន។ ភាគច្រើន វាតែងតែមានមូលហេតុមួយដែលនាំអោយប៉ះពាល់ដល់ការបញ្ចេញទឹកនោមអោយអស់របស់ប្លោកនោម។

មូលហេតុដែលនាំអោយមានគ្រួសក្នុងប្លោកនោមញឹកញាប់បំផុតនោះមានដូចជា៖

• ក្រពេញប្រូស្តាតរីកធំ៖ ការរីកធំរបស់ក្រពេញប្រូស្តាត ឬ Benign Prostatic Hyperplasia (BPH) អាចធ្វើអោយមានគ្រួសក្នុងប្លោកនោមរបស់បុរសបាន។ នៅពេលដែលក្រពេញប្រូស្តាតរីកធំ វាអាចទៅសង្កត់ដល់បំង្ហួរនោម និងរំខានដល់លំហូរទឹកនោម ហេតុដូច្នេះហើយទើបធ្វើអោយទឹកនោមសល់ក្នុងប្លោកនោមច្រើន។
• ខូចសរសៃប្រសាទ ក្នុងប្លោកនោម៖ ជាធម្មតា សរសៃប្រសាទជាអ្នកដឹកនាំសារចេញពីខួរក្បាលទៅបញ្ជាសាច់ដុំប្លោកនោមដើម្បីអោយវាកន្ត្រាក់ ឬលា។ បើសិនជាសរសៃប្រសាទនេះខូច ដោយសារតែជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល, របួសខួរឆ្អឹងខ្នង ឬបញ្ហាសុខភាពផ្សេងៗទៀតនោះ ប្លោកនោមប្រហែលជាមិនអាចបញ្ចេញទឹកនោមបានអស់ឡើយ។

មូលហេតុផ្សេងៗទៀតដែលបង្កអោយមានគ្រួសក្នុងប្លោកនោមដែរមានដូចជា៖

• ការរលាក៖ គ្រួសក្នុងតម្រងនោមអាចកើតឡើងបានបើសិនជាប្លោកនោមអ្នកទៅជារលាក។ ការបង្ករោគនៅផ្លូវទឹកនោម និងការព្យាបាលដោយកាំរស្មីទៅលើតំបន់អាងត្រគៀកសុទ្ធតែធ្វើអោយមានការរលាកដល់ប្លោកនោមបានទាំងអស់។
• សម្ភារៈពេទ្យ៖ ការប្រើទុយោសុងទឹកនោមតាមផ្លូវបង្ហួរនោមដែលអាចជួយបង្ហូរនោមបាននោះ ក៏នាំអោយមានគ្រួសក្នុងប្លោកនោមម្តងម្កាលដែរ។
• គ្រួសក្នុងតម្រងនោម៖ គ្រួសដែលកើតក្នុងតម្រងនោមមិនមានលក្ខណៈដូចគ្នានឹងគ្រួសក្នុងប្លោកនោមឡើយ។ វានឹងបង្កើតបានជារបៀបខុសៗគ្នា ហើយក៏ច្រើនតែបណ្តាលមកពីមូលហេតុខុសៗគ្នាដែរ។ ប៉ុន្តែគ្រួសក្នុងតម្រងនោមដែលតូចៗក៏អាចធ្លាក់ចូលទៅក្នុងប្លោកនោមបានដែរ ហើយបើសិនជាមិនបានរំលាយវាចេញទេ វាអាចនឹងក្លាយទៅជាគ្រួសធំក្នុងប្លោកនោមបន្ថែមទៀត។

កត្តាប្រឈមមុខ

ចំពោះប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឈន៍ ជំងឺគ្រួសក្នុងប្លោកនោមច្រើនតែឃើញជាញឹកញាប់លើកុមារ ព្រោះតែពួកគេឧស្សាហ៍ខ្សោះជាតិទឹក, ឆ្លងជំងឺ និងអាហារមិនសូវមានជាតិប្រូតេអ៊ីន។ ចំណែកឯប្រទេសផ្សេងៗទៀត គ្រួសក្នុងប្លោកនោមបែរជាកើតចំពោះមនុស្សធំទៅវិញ ជាពិសេសបុរសអាយុ ៣០ឆ្នាំឡើងទៅ។

ចំណែកឯកត្តាប្រឈមមុខដែលនាំអោយមានគ្រួសក្នុងប្លោកនោមវិញមានដូចជា៖

• ស្ទះនៅច្រកចេញខាងក្រៅរបស់ប្លោកនោម៖ ការស្ទះនៅច្រកចេញខាងក្រៅរបស់ប្លោកនោមចង់សម្តៅទៅលើការស្ទះបង្ហូរនោមពីប្លោកនោមទៅបង្ហួរនោម។ ចំពោះមូលហេតុរបសវាច្រើនតែបង្កឡើងដោយការរីកធំរបស់ក្រពេញប្រូស្តាត។
• បញ្ហាសរសៃប្រសាទប្លោកនោម៖ ជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល, ការរបួសនៅខួរឆ្អឹងខ្នង, ជំងឺ Parkinson’s, ជំងឺទឹកនោមផ្អែម, ជំងឺលានទ្រនាប់ឆ្អឹងខ្នង និងបញ្ហាមួយចំនួនទៀតដែលអាចបំផ្លាញដល់សរសៃប្រសាទដែលគ្រប់គ្រងលើមុខងារប្លោកនោមបាន។ អ្នកខ្លះដែលមានបញ្ហាសរសៃប្រសាទប្លោកនោមក៏ប្រហែលជាមានបញ្ហារីកធំរបស់ក្រពេញប្រូស្តាត ឬការស្ទះច្រកចេញខាងក្រៅរបស់ប្លោកនោម ដែលធ្វើអោយប្រឈមកាន់តែខ្លាំងនឹងគ្រួសក្នុងប្លោកនោម។

ផលវិបាក

គ្រួសក្នុងប្លោកនោមដែលមិនអាចដកចេញបាន (ដែលគ្មានរោគសញ្ញា) អាចបង្កជាផលវិបាកដូចជា៖

• អសមត្ថភាពប្លោកនោមរ៉ាំរ៉ៃ៖ បើសិនជាមិនបានព្យាបាលទេ គ្រួសក្នុងប្លោកនោមអាចធ្វើអោយមានបញ្ហាដល់ផ្លូវបង្ហូរទឹកនោមរយៈពេលយូរអង្វែងដូចជា ឈឺចាប់ពេលនោម ឬនោមញឹក។
• ការបង្ករោគនៅផ្លូវបង្ហូរទឹកនោម៖ ការដែលឧស្សាហ៍ឆ្លងរោគដោយសារបាក់តេរីក្នុងផ្លូវបង្ហូរទឹកនោមប្រហែលជាបណ្តាលមកពីគ្រួសក្នុងប្លោកនោមបាន។

តេស្ត និងការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ

ដើម្បីកំណត់រោគវិនិច្ឆ័យគ្រួសក្នុងប្លោកនោមត្រូវតែមានការពិនិត្យដូចខាងក្រោមនេះ៖

• ការពិនិត្យលើរាងកាយ៖ គ្រូពេទ្យទំនងជាពិនិត្យលើពោះផ្នែកខាងក្រោមដើម្បីអោយដឹងថាតើប្លោកនោមរីកធំឬអត់ ហើយករណីខ្លះ ការពិនិត្យរន្ធគូថក៏អាចកំណត់បានថាតើក្រពេញប្រូស្តាតរីកធំឬក៏អត់។ អ្នកក៏គួរតែពិភាក្សាទៅលើសញ្ញាទាក់ទាងតម្រងនោមដែលអ្នកមានជាមួយគ្រូពេទ្យផង។
• ការវិភាគទឹកនោម៖ ទឹកនោមប្រហែលជាត្រូវយកទៅពិនិត្យរកមើលឈាម, បាក់តេរី និងជាតិរ៉ែគ្រីស្តាល។ ការវិភាគទឹកនោមក៏ជួយកំណត់បានថាតើអ្នកមានការបង្ករោគនៅផ្លូវបង្ហូរទឹកនោមឬអត់ ព្រោះវាអាចធ្វើអោយមានគ្រួសក្នុងប្លោកនោមបាន។
• ការថត Spiral Computerized Tomography (CT) Scan៖ ការថតរូបភាពវេជ្ជសាស្រ្តមួយបនេះអាចអោយយើងដឹងយ៉ាងច្បាស់អំពីរចនាសម្ព័ន្ធសរីរាង្គក្នុងខ្លួន និងអាចមើលឃើញគ្រួសដែលតូចបំផុតដែលមានក្នុងប្លោកនោម។
• អេកូ៖ ការថតអេកូអាចបង្កើតជារូបភាពនៃរចនាសម្ព័ន្ធសរីរាង្គខាងក្នុងបាន ដូច្នេះវានឹងអាចជួយគ្រូពេទ្យរកឃើញគ្រួសក្នុងប្លោកនោមដែរ។
• កាំរស្មីអ៊ិច៖ ការថតកាំរស្មីអ៊ិចនៅតម្រងនោម, បំពង់បង្ហូរទឹកនោម និងប្លោកនោមអាចជួយអោយគ្រូពេទ្យដឹងថាមានវត្តមាននៅផ្លូវបង្ហូរទឹកនោមឬក៏អត់។ ប៉ុន្តែគ្រួសតម្រងនោមខ្លះមិនអាចមើលឃើញតាមរយៈការថតកាំរស្មីអ៊ិចនេះទេ។
• ការថតកាំរស្មីអ៊ិចនៅផ្លូវបង្ហូរទឹកនោមពិសេស (Intravenous Pyelogram)៖ ការថតរូបភាពបែបពិសេសមួយនេះគឺជាការប្រើប្រាស់ជាតិពណ៌ដើម្បីបង្ហាញរូបរាង្គសរីរាង្គក្នុងផ្លូវបង្ហូរទឹកនោម។ សារធាតុនេះត្រូវបានចាក់ក្នុងសរសៃវ៉ែននៅដៃដើម្បីអោយវាហូរទៅក្នុងតម្រងនោម, ផ្លូវបង្ហូរទឹកនោមពីតម្រងនោមទៅប្លោកនោម និងប្លោកនោម។ រូបភាពកាំរស្មីអ៊ិចនឹងត្រូវថតយកតាមពេលវេលាពិសេសៗដើម្បីពិនិត្យរកមើលគ្រួសក្នុងប្លោកនោម។

ការព្យាបាល

ជាទូទៅ គ្រួសក្នុងប្លោកនោមគួរតែយកចេញ។ បើសិនជាគ្រួសនោះតូច គ្រូពេទ្យអាចនឹងណែនាំអោយអ្នកទទួលទានទឹកអោយបានច្រើនជារៀងរាល់ថ្ងៃដើម្បីអោយគ្រួសនោះចេញដោយខ្លួនឯង។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ដោយសារតែគ្រួសក្នុងប្លោកនោមច្រើនតែបណ្តាលមកពីការអសមត្ថភាពក្នុងការបញ្ចេញទឹកនោមអោយ ការធ្វើអោយគ្រួសនោះចេញដោយខ្លួនឯងទំនងជាមិនអាចកើតឡើងបានទេ។

ការបំបែកគ្រួស

គ្រួសក្នុងប្លោកនោមច្រើនតែអាចយកចេញបានតាមរយៈការប្រើវិធី Cystolitholapaxy។ វាគឺជាការប្រើបំពង់ដ៏តូចមួយដែលមានកាំមេរ៉ានៅខាងចុង (Cystoscope) ដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងបង្ហួរនោម និងរុញទៅដល់ប្លោកនោមដើម្បីមើលគ្រួសក្នុងនោះ។ បន្ទាប់មក គ្រូពេទ្យនឹងប្រើឡាហ្ស៊ែ, អេកូ ឬឧបករណ៍មេកានិចដើម្បីបំបែកគ្រួសនោះទៅជាតូចៗ និងទាញវាចេញពីប្លោកនោម។

មុនពេលធ្វើដំណើរការមួយនេះ អ្នកនឹងត្រូវចាក់ថ្នាំស្ពឹកមួយកំណាត់ខ្លួនចុះក្រោមដើម្បីកុំអោយមានអារម្មណ៍ឈឺចាប់។ ចំពោះផលវិបាកនៃការធ្វើ Cysolitholapaxy មិនសូវមានទេ ប៉ុន្តែការបង្ករោគនៅផ្លូវបង្ហូរទឹកនោម, ក្តៅខ្លួន, រហែកប្លោកនោម ឬហូរឈាមអាចនឹងកើតមានដែរ។ គ្រូពេទ្យប្រហែលជាអោយអ្នកប្រើថ្នាំផ្សះមុនពេលធ្វើដើម្បីបន្ថយការប្រឈមនឹងការបង្ករោគ។

ប្រហែលជាមួយខែក្រោយពីធ្វើដំណើរការ Cystolitholapaxy រួច គ្រូពេទ្យនឹងពិនិត្យបន្ថែមទៀតដើម្បីអោយប្រាកដថាគ្មានសំណល់គ្រួសក្នុងប្លោកនោមទៀត។

វះកាត់

គ្រួសក្នុងប្លោកនោមដែលមានទំហំធំ ឬពិបាកនឹងធ្វើការបំបែកនឹងត្រូវព្យាបាលដោយការវះកាត់ម្តងម្កាលដែរ។ ករណីបែបនេះ គ្រូពេទ្យនឹងវះលើប្លោកនោមដោយផ្ទាល់ដើម្បីយកគ្រួសនោះចេញ។ ចំពោះមូលហេតុផ្សេងៗរបស់គ្រួសនោះដូចជា ក្រពេញប្រូស្តាតរីកធំប្រហែលជាត្រូវព្យាបាលក្នុងពេលតែមួយដែរ។

ការបង្ការ

គ្រួសក្នុងប្លោកនោមច្រើនតែបណ្តាលមកពីមូលហេតុមួយដែលពិបាកនឹងបង្ការ ប៉ុន្តែអ្នកអាចបន្ថយឱកាសនៃការកើតគ្រួសក្នុងប្លោកនោមបានតាមរយៈការធ្វើទៅតាមវិធីសាស្រ្តដូចខាងក្រោមនេះ៖

• រោគសញ្ញាទាក់ទងនឹងផ្លូវបង្ហូរទឹកនោមមិនធម្មតា៖ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ និងព្យាបាលជំងឺក្រពេញប្រូស្តាតរីកធំទាន់ពេលវេលា ឬបញ្ហាផ្លូវទឹកម៉ូដផ្សេងមួយទៀតប្រហែលជាជួយបន្ថយការប្រឈមនឹងការកើតជំងឺគ្រួសក្នុងតម្រងនោមបាន។
• ទទួលទានទឹកអោយបានច្រើន៖ ការទទួលទានទឹកច្រើន ជាពិសេសទឹកធម្មតាប្រហែលជាជួយបង្ការជំងឺគ្រួសក្នុងប្លោកនោមបាន ព្រោះជាទឹកនឹងទៅរំលាយកំហាប់របស់ជាតិរ៉ែក្នុងប្លោកនោម។ ចំនួនជាតិទឹកដែលអ្នកគួរទទួលទាននោះគឺអាស្រ័យទៅតាមអាយុ, ទំហំ, សុខភាព និងកម្រិតនៃសកម្មភាពរបស់អ្នក។ ដូច្នេះចូរពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យថាតើជាតិទឹកប៉ុន្មានទើបសាកសមសម្រាប់អ្នក។